Wieś położona na południe od Łańcuta, w jego bezpośrednim sąsiedztwie. Od wschodu graniczy z Soniną, od północy z Łańcutem, od zachodu z Kraczkową, a od południa z miejscowością Albigowa. Zabudowa wsi jest skupiona przy wiejskich drogach przecinających rzeczkę Sawa. Najlepszy dojazd z Łańcuta ulicą Mościckiego oraz lokalnymi drogami z Albigowej i Soniny.

Historia

Wieś założona w II połowie XIV wieku przez Ottona z Pilczy herbu Topór generalnego starostę ziemi ruskiej i wojewodę sandomierskiego, właściciela dystryktu łańcuckiego. Po raz pierwszy wzmiankowana w 1384 roku.

Od 1586 roku własność rodziny Korniaktów. W roku 1742 jako dzierżawcy notowani Marcin i Anna Dąbrowscy, a następnie Andrzej i Marianna Rutkowscy. Kolejnym administratorem (od 1767) był Andrzej Szatkowski. Przed 1780 rokiem wieś nabył wojewoda ruski, chorąży wielki koronny, targowiczanin Stanisław Szczęsny Potocki. Zastawił on Wysoką u Konstancji Bielskiej, kasztelanowej halickiej. W 1785 roku należała do księcia Adama Ponińskiego, dwa lata później właścicielką została niejako Rogalińska. Od 1798 roku własność Józefa i Tekli Smydzińskich. Kolejnymi dziedzicami byli Konstancja i Antoni Świdzińscy, od których Wysoką w 1819 roku odkupił Alfred Potocki. W skład ordynacji łańcuckiej wieś wchodziła do 1944 roku. W dawnych czasach mieszkańcy Wysokiej słynęli z wyrobów tkackich, posiadali nawet własnych cech. Do chwili obecnej jeden z przysiółków wsi nosi nazwę "Tkacze". Tak samo nazywa się Zespół Obrzędowy, który prezentuje m.in. "Wesele wysockie".

Zabytki

Kościół parafialny pw. św. Małgorzaty.
Usytuowany w centrum wsi, nieopodal rzeczki Sawa. Parafia erygowana tuż po założeniu wsi, wymieniona po raz pierwszy w dokumencie kardynała legata Dymitra z 1384 roku. Pierwszy kościół spalili Tatarzy w 1624 roku. Nowy, drewniany ufundował dziedzic i kolator Konstanty Korniakt. Świątynię tę rozebrano w 1911 roku. Obecny kościół został wzniesiony w latach 1911-13 według projektu Stanisława Majerskiego przez budowniczego z Łańcuta Stanisława Cetnarskiego. W 1987 roku otynkowany.

Murowany z cegły, otynkowany, trójnawowy, halowy z transeptem, neogotycki, orientowany. Fasada zaakcentowana wysuniętą, czterokondygnacjową wieżą. Ołtarze neogotyckie, wykonane po 1945 roku, z barokowymi obrazami z XVIII wieku. Polichromia wykonana w latach 1934 i 1942 przez Stanisława Szmuca.

Plebania
Usytuowana po drugiej stronie drogi, na wprost kościoła. Klasycystyczno - neorenesansowa, murowana z cegły, otynkowana, wybudowana w 1908 roku.

Kapliczki
Murowane z cegły, otynkowane, ozdobione skromnym detalem architektonicznym ze współczesnymi figurami świętych i obrazami dewocyjnymi. Wybudowane w najważniejszych punktach wsi. Pierwsza, fundacji Walentego Michny z 1903 roku znajduje się w centrum wioski, przy skrzyżowaniu dróg, nieopodal kościoła, kolejną wybudowano w przysiółku "Budy" w 1908 roku, następną ufundowali na "Tkaczach" Franciszek i Agata Gońscy w 1910 roku, jeszcze inną wzniesiono w 1905 roku przy granicy z Soniną, a w 1930 roku ufundowano kapliczkę na "Dołach", przy drodze do Albigowej.

Obok cegielni, na granicy Wysokiej i Łańcuta stoi od niepamiętnych czasów stara kapliczka. Murowana z cegły, otynkowana, przepruta z strzech stron arkadami wspartymi na kolumnach. Wewnątrz figura Matki Boskiej, ustawiona w 1984 roku w miejscu skradzionej figury św. Jana Nepomucena. Jest to najstarsza kapliczka zarówno w Wysokiej, jak i całej okolicy wybudowana prawdopodobnie w XVIII wieku.

Dawny folwark Potockich
Usytuowany w zachodniej części wsi, przy drodze do Albigowej, obok szkoły rolniczej. Z licznych niegdyś zabudowań, w których prowadzono hodowlę koni roboczych, do chwili obecnej zachowały się budynki gospodarcze oraz kancelaria. Budynki są przebudowane i zaadoptowane na cele mieszkalno-dydaktyczne pobliskiej szkoły.

Budynki mieszkalne
Na uwagę zasługuje kilka budynków wybudowanych w okresie międzywojennym. Są to domy murowane, wzniesione w typie wilii łańcuckich, ozdobione detalem architektonicznym. Warto tutaj wymienić domy nr 77, 100 oraz 21. W obejściach znajdują się stare zabudowania gospodarcze.

Warto zajrzeć:
wysokalancucka.pl